17 студзеня на “Задзвінні” адбылася беларуская абрадавая гульня “Жаніцьба Цярэшкі”. “Вяселле” адгаманіла пад народную музыку, агрымела танцамі і песнямі.

Цярэшка каху-каху,

Што ў цябе ў мяху-мяху?

Нітачкі-іголачкі

Для дзяўчат пярсцёначкі…

“Жаніцьба Цярэшкі ” – абрадавая гульня-ігрышча каляднага цыкла. Традыцыйна гэта было забавай нежанатай моладзі. Некалі абрад быў прыдуманы, каб моладзь з розных вёсак магла весела перазнаёміцца паміж сабой, а потым і перасватацца.

Але нашай “Цярэшцы” аказаліся “пакорнымі ўсе ўзросты”.

Увесь сэнс гульні ў тым, каб адбылося жартоўнае вяселле, з песнямі і танцамі. Бо “Жаніцьба Цярэшкі” – гэта калядная імітацыя свята вяселля, толькі не сапраўднага, а ў гульнёвай форме. “Цярэшка” адкрываў цыкл абрадавых свят беларусаў, які доўжыўся аж да Вялікага Пасхальнага посту.

Раней “Цярэшку жанілі” ў цесных вясковых хатах або ў карчме, і тых, хто жадаў ажаніцца, было так шмат, што яблыку не было дзе ўпасці. А калі пачыналіся гульні і танцы, хата, як кажуць, хадуном хадзіла. Пазней “Цярэшку жанілі” ўжо ў вясковы клубах.

Як і заўсёды на вяселлі, жаданымі гасцямі былі музыкі.

Усе маглі паспрабаваць свае сілы ў народных танцах, паскакаць “Лявоніху” разам са сваёй парай. Кажучы сучаснай мовай, гэта была “беларуская дыскатэка” ў вясковай хаце. І не кожны мог вытрымаць тэмп беларускай “Ойра-ойра”! Вось вам і нацыянальны фітнэс.

 

Гульня “Падушачка” таксама спрыяла больш блізкаму знаёмству перад “вяселлем”.

Пайду я Цярэшку жаніць,

Аж мая галоўка баліць,

Аж мае ножачкі млеюць – 

Не магу за дзедам бегаць.

Аж мае ручачкі вянуць – 

Не магу на дзедзьку глянуць.

Пасля танцаў і спеваў пачалася абрадавая частка “Цярэшкі”.

З удзельнікаў выбралі “бацьку” і “матку”, якія і павінны былі пажаніць маладых. Пасля невялікай апытанкі хлопцаў і дзяўчат (сакрэтнай!), хто з кім жадае сыграць “вяселле”, пачалася гульба.

Хлопцы і дзяўчаты станавіліся насупраць, у аднаго з хлопцаў забіралі якую-небудзь дробную рэч, а адна з дзяўчын хавала яе за спінай.

З трох разоў трэба было здагадацца, у каго з дзяўчат схаваная гэтая рэч. Калі хлопец здагадваўся – трэба было пацалаваць яго, калі не – дзяўчыны білі яго паясамі.

Наступная жартлівая гульня – “баяры”, у час яе кожны знаходзіў сваю пару.

Распачыналася “вяселле”: “бацька” з “маткай” сваталі “дзетак”. Раней “бацькоў” выбіралі з боку старэйшых удзельнікаў абараду, але часам гэта былі і аднагодкі, завадатары ў гульнях. Галоўнай умовай было ведаць прыпеўкі, якія заўсёды спявалі у час гульні.

Калі маладых жанілі, “бацькі” спявалі “Цярэшка-сынулечка…“, а потым і  “… наша дачушачка“,  “ой роўная парачка…“. Пару падводзілі да стала для каштавання смачнага хлеба і гарэлкі, як і на сапраўдным вяселлі, а потым танцавалі “Лявоніху”.

Заканчвалася гульба няскора: пасля таго, як усіх “пажанілі”, надыходзіў час для танцаў і спеваў. Часам танчылі нават і да раніцы.

Асаблівы каларыт святу ў “Задзвінні” надавала выстава ў зале, дзе жанілі Цярэшку. Тут можна было пабачыць вышываныя рушнікі, гліняны посуд і традыцыйныя лялькі з тканіны, а таксама народныя побытывыя рэчы.

Вельмі спадабалася і тое, што шмат удзельнікаў мерапрыемства прыйшлі ў нацыянальным беларускім строі. А ўваходным квітком для гасцей паслужыла стужка з беларускім арнаментам.